Een noemenswaardig aantal veteranen onderneemt terugkeerreizen naar de gebieden waar zij ooit zijn uitgezonden. Wat is de rol van morele verwonding in deze terugkeerreizen, en andersom, welke rol spelen deze terugkeerreizen in morele verwondingen van veteranen? Dat onderzoeken projectonderzoekers Naomi Gilhuis en Tine Molendijk in het artikel ‘Navigating Moral Injury and the Search for Recognition’.

Het artikel richt zich op Nederlandse UNIFIL-veteranen, die als vredeshandhavers uitgezonden zijn geweest naar Libanon. Naomi Gilhuis nam deel aan een 10-daagse terugkeerreis, en nam daarnaast 15 diepte-interviews af. Het onderzoek bevestigt allereerst dat ‘moral injury’ niet alleen individueel van aard is, maar met name gaat over beschadigde relaties tussen mensen. Een terugkeerreis kan dan ook een manier vormen om te proberen deze relaties te herstellen, en daarbij zelf erkenning te vinden die thuis nooit is gevonden. Dat blijkt niet eenvoudig.

Het onderzoek laat zien dat er bij veel van de veteranen die deelnemen aan terugkeerreizen naar Libanon op niet alleen persoonlijk niveau een beschadiging is ontstaan, maar ook op politiek en maatschappelijk niveau, zowel in Nederland als in Libanon. Dit heeft een grote invloed op hun leven en motiveert hen om terug te reizen naar Libanon om deze beschadigde relaties te herstellen. Tijdens deze reizen spelen vervolgens complexe processen van affirmatieve en transformatieve erkenning een rol: ze kunnen heling en verandering brengen, maar ook negatieve effecten hebben.

Dit onderzoek was niet mogelijk geweest zonder de verwelkomende veteranen die deelnamen aan de terugkeerreis en hun verhalen deelden. Een speciaal woord van dank aan Chris en zijn familie, en aan Anwar. Deze publicatie is onderdeel van het promotieonderzoek van Naomi Gilhuis, waarin ze de maatschappelijk-politieke dimensies van morele verwonding onderzoekt. 

Dit Engelstalige artikel is gepubliceerd in Armed Forces & Society. Lees het volledige artikel (open-access) via deze link.